Havana, Mantanzas, Santa Clara, Trinidad, Camagüey

Internet! De afgelopen 4 weken heb ik op Cuba compleet zonder gezeten en om eerlijk te zijn... Ik heb het eigenlijk niet eens echt gemist! Blijkbaar ben ik minder verslaafd dan ik zelf dacht... Inmiddels zit ik in Mexico en ben ik aan het doorreizen richting Nieuw-Zeeland. Dat ik geen internet had betekend niet dat ik stil heb gezeten. Terwijl we sporadisch berichten kregen dat jullie in Nederland bijna doodvroren ben ik samen met Michiel (een goede vriend van me) in 4 weken (met vrijwel dagelijks zon en ongeveer 30 graden) het hele eiland over geweest en ondertussen ben ik wel gewoon doorgegaan met verslagen schrijven. Om jullie niet in één keer met een hele lading aan woorden te overspoelen heb ik het in twee (flinke) delen gehakt waarvan ik deel 1 nu post en deel 2 zal ik posten als ik over een paar dagen in Nieuw-Zeeland ben aangekomen.

Even voor de duidelijkheid... Het is nu ik dit schrijf dus 28-01-2012 en inmiddels hebben we onze eerste twee weken op Cuba erop zitten! Het is weer enorm anders dan alles wat ik ooit meegemaakt heb, ik dacht dat er toch vanwege de ligging nog best wat overeenkomsten met Mexico zouden zijn maar Cuba blijkt toch echt weer een geval apart. De eerste dagen, en eigenlijk nog steeds iedere dag, verbaasde ik me steeds weer over van alles en nog wat hier op straat. Het is een volkomen bizar, vreemd, idioot, krankzinnig maar vooral enorm intrigerend en ook mooi land. Het voelt af en toe als een museum van iets wat ooit geweest is en wat met de grootst mogelijke moeite nog overeind gehouden wordt... Hiervoor moeten volgens mij de meeste credits aan de V.S. gegeven worden die met hun embargo en reisverbod de grootste pijler onder dit systeem vormen. Ik ben daarom ook blij dat ik hier nu ben want iedere dag dat je hier komt is er eigenlijk één te laat en ik durf er alles om te verwedden dat het hier over 10 jaar in niets meer lijkt op wat het nu is.

Het was eigenlijk vanaf het eerste moment al duidelijk dat het echt anders is want toen ik na mijn korte vlucht vanuit Cancun in Havana geland was en voorbij de Douane liep (wat een stuk makkelijker en sneller ging dan verwacht) moest ik bij de bagageband lang wachten tot ik eindelijk mijn tas had. Voordeel hiervan was dat ik kon kijken wat voor vreemde attributen er op de band voorbijkwamen want je maakt het toch niet vaak mee dat er voornamelijk autobanden, fietsbanden, allerlei soorten kinderspeelgoed, blenders, computers, tv schermen, dvd en cd spelers, VHS recorders, fruitpersmachines en tassen vol met kleding voorbij komen... Familieleden en vrienden die ergens anders wonen proberen werkelijk alles mee te nemen wat de mensen hier kunnen gebruiken die meestal niet veel meer kunnen kopen dan wat ze van de regering krijgen. Gelukkig was de douane veel te druk met al deze mensen te checken waardoor ik, zonder mijn tas te hebben hoeven open maken o.i.d., gewoon door kon lopen en uiteindelijk redelijk snel in de stad aankwam waar ik Michiel ontmoette met wie ik de rest van de tijd door Cuba heen zou trekken. Het is wel relaxt om even te reizen met iemand die je wat beter kent in plaats van de steeds wisselende nieuwe contacten die je overal maakt. Zeker Cuba is hier ideaal voor aangezien het ontmoeten van mensen een vrij lastig verhaal zou worden aangezien je hier geen hostels hebt maar slaapt in 'Casas Particulares'. Dit zijn een soort Bed&Breakfast's waar je dus bij mensen thuis slaapt. Deze casa's zijn in vergelijking met de hostels die ik inmiddels gewend was een enorme luxe met een eigen kamer, badkamer en altijd een geweldig ontbijt met vruchtensap, fruit, koffie en broodjes. Ook kun je vaak bij de casa's eten wat tegen de verwachting van Michiel en mij in heel erg goed is! Ik had verwacht dat het niet meer dan kip of varkensvlees met rijst en bonen zou worden maar de maaltijden zijn erg goed (en goedkoop) waarbij het bovenstaande wordt afgewisseld met heerlijke vis (red snapper) en zelfs kreeft!

De eerste dag besloten we gewoon maar wat door Havana te dwalen en al snel bleek dat de taxi, een 15 jaar oude Renault Kangoo (met kapotte snelheidsmeter), die me van het vliegveld naar downtown had gebracht één van de modernere auto's is die hier rondrijden. De rest bestaat vooral auto's uit de jaren 50, 60, 70 en 80 die het wonderbaarlijk genoeg nog prima doen. Ook duurde het niet lang voordat we de eerste NZH bus (met bestemming Den Helder) voorbij zagen rijden. Roetfilters kennen ze hier duidelijk ook niet want de helft van de voertuigen stoten constant zwarte rook uit en sommige steden stinken helemaal naar verbrande olie... Verder was het ook snel duidelijk dat je in een land bent waar een communistische dictatuur aanwezig is want in de winkels is van de meeste producten maar één merk te verkrijgen die overal ongeveer dezelfde prijs heeft. Op straat is er ook nergens reclame te zien maar grote bilboards met propaganda zijn er des te meer. Het hoofd van Fidel maar vooral van Ernesto 'Che' Guevara kom je overal tegen en ook voor the Cuban Five wordt dik tien jaar na hun proces nog steeds gestreden. De slogans 'Patria ó Muerte', 'Vive la Revolucion' en 'Venceremos' zijn als je op straat loopt ook nooit ver weg. De propaganda steeg in de hoofdstad tot een hoogtepunt toen we het boeiende, maar uiteraard wel eenzijdige, Museo De La Revolucíon aandeden. Hier waren interessante foto's en nieuwsartikelen te zien over de revolutie en wat daarna was bewerkstelligd door de regering. De expositie liep gek genoeg t/m 1989 en de tijd daarna werd nergens beschreven... Verder was snel duidelijk wat je moet doen als er dingen niet helemaal gaan zoals je ze had gepland: dan geef je de schuld aan de CIA! Wel zo makkelijk, er zijn hier allerlei boeken te krijgen van moord complotten op Fidel tot de pogingen om het regime om te krijgen die allemaal door de CIA gepland zouden zijn. De koude oorlog die nog altijd sluimert tussen Cuba en de V.S. is in de stad het duidelijkst zichtbaar bij de U.S. Interest Section, het enige politieke instituut wat de V.S. in Cuba heeft. Voor dit gebouw heeft Castro in de tijd van de Elián Gonzalez crisis een groot plein gemaakt (het Plaza Anti Imperialista) met aan het eind ervan een beeld van volksheld José Martí die met het jongetje Elián in de armen verwijtend in de richting van het U.S. interest gebouw wijst. Verder staan de slogans 'Patria ó Muerte' en 'Venceremos' met koeienletters op een muur richting het gebouw geschreven.

De rest van de stad, die duidelijk ooit mooi, sierlijk en vol allure was, is flink vervallen. Het is duidelijk dat er in jaren geen onderhoud gepleegd is wat veel half of geheel ingestorte gebouwen oplevert. Het staat vol gebouwen van de vele ministeries, een aantal kerken en verder is er vooral enorm veel verkeer. De Cubanen zijn enorm gastvrij en aardig, wat niet verwonderlijk is aangezien de toeristenindustrie hier één van de grootste bronnen van inkomsten is. Alleen de vele Jinetero's die constant, taxi's, sigaren, casa's en 'chicka's' aanbieden worden na een tijdje nogal irritant.

Na Havana zijn we doorgereisd naar Mantanzas waar we met een oude trein (ooit nog aangelegd door de Amerikaanse chocolade fabrikant Hershey) uit 1940 een stuk gingen rijden de Yumuri Valley in. Onze Rough Guide had ons verteld dat we in het midden van de vallei uit konden stappen wat klopte, alleen waren ze even vergeten te melden dat daar verder helemaal niets te doen was... De eerstvolgende trein terug zou zo'n vier uur later gaan dus zaten we vast in the middle of nowhere. Gelukkig hadden we de mazzel dat er een Duitser met zijn gehuurde auto toevallig stopte en ons wel terug wilde brengen naar Mantanzas wat ons redde van vier uur verveling.

De volgende stop was in Santa Clara waar we in een kleine casa verbleven waar de vrouw des huizes overdreven enthousiast was en maar niet over de verbazing heen kon komen dat we zo groot en wit waren... Die had duidelijk nog niet veel toeristen gehad. Hier hebben we een dag een oude Chevrolet + Chauffeur gehuurd om op Cayo Santa Maria op een tropisch strand met wit zand onder ons, een onwijs heldere blauwe zee voor ons en palmbomen achter ons even te relaxen en niks te doen. In Santa Clara hebben we voor het eerst het nachtleven ontdekt zoals de Cubanen het kennen en dat is net iets anders dan we het in Nederland gewend zijn. Op het grote plein in het midden van de stad speelde liveband en het was er onwijs druk! Voornamelijk jongeren hangen overal op het plein rond (de meesten met een fles rum bij de hand) of lopen rondjes terwijl ze allemaal (zowel mannen als vrouwen) naar elkaar sissen en fluiten. We waren er inmiddels al achter gekomen dat dat hier normaal is als je wil flirten of ook maar de aandacht van iemand wil trekken maar zo massaal hadden we het nog niet gezien en het blijft voor ons, ook nog na twee weken, nogal vreemd. De sfeer op het plein was wel erg goed en het is toch grappig om te zien dat de mensen hier dus niet kroegen of clubs induiken maar zichzelf vermaken met elkaar en een fles rum...

De derde stad die we aandeden was Trinidad in het midden van het eiland aan de zuidkust. Het historische centrum van dit stadje, waar de straten met kasseien bestraat zijn, is in zijn geheel UNESCO wereld erfgoed en ook hier zijn weer zat kerken te vinden. Het zal voor mij ook vooral de stad zijn waar ik voor het eerst wat verkeerds heb gegeten (waarschijnlijk pizza ergens) die me een dag uitschakelde met maagproblemen... De laatste avond hier was ik gelukkig wel weer opgeknapt en hebben we op het plein naar Cubaanse livemuziek en naar dans gekeken voordat we onze avond afsloten in een club die in zijn geheel in een grot gebouwd is! Ergens buiten het centrum zat er in de rotsen ineens een deur weggestopt waar je met een trap naar beneden de club in afdaalde, heel apart en vooral erg gaaf om te zien.

Inmiddels zitten we in Camagüey, waarvan de binnenstad sinds 2008 ook op de UNESCO wereld erfgoed lijst staat. Dit plaatsje doet nog Spaanser aan dan veel andere plaatsen met zijn smalle kronkelige straatjes. Ook hier hebben de Spaanse kolonisten weer een paar flinke kerken neergezet die het stadsbeeld, samen met een betonnen Sovjet flat, bepalen. Omdat we in het busstation van Ciego de Ávila (waar we 1 nacht hebben overnacht voordat we deze kant op kwamen) op een onbehulpzame baliemedewerkster stuitten die alleen in hoog tempo Spaanse woorden op ons af wilde vuren, raakten we in gesprek met een Canadees die de helft van het jaar in Cuba woonde en met een Canadese vriend ook onderweg was naar Camagüey. We besloten om samen een taxi te delen naar de stad en daar hebben we met de twee mannen nog een biertje gedronken waarbij een vriend, een bici (bike taxi) chauffeur, van de Canadees die hier woonde er later ook met zijn vader bij kwam zitten. Omdat de Canadezen op bezoek waren zouden de twee Cubanen een feestje geven en wij werden ook uitgenodigd. We besloten er heen te gaan (na voor de zekerheid alle waardevolle spullen m.u.v. wat cash geld in de Casa gedropt te hebben) en zo zaten we even later achterin de bici van de 'papi' van de vriend van de Canadees. We reden al snel het stadscentrum uit waarbij we in een gewone woonwijk ergens langs de weg stopten waar in allerlei karren groente en fruit verkocht werd. Ook reden hier af en toe mensen voorbij met fietstassen vol vis als kreeft en garnalen voorbij die de Cubanen (illegaal) konden kopen. Na wat inkopen te hebben gedaan reden we de wijk in waar we eerst ongeveer de complete familie van de Cubanen moesten ontmoeten waarvan de helft vervolgens de fiets pakte om met ons mee te fietsen. Voordat we het wisten zaten we, met een driejarig kind op schoot gedeponeerd kreeg die ons van alles in het Spaans aan het vertellen was waar we dus totaal niets van begrepen, weer achterin de bici.

Na een tijdje kwamen we aan in het huis waar het feestje zou plaatsvinden, nouja huis... Als je het een schuur zou noemen doe je de paar blokken beton met wat golfplaat erop nog teveel eer aan. De WC zou ik nooit van mijn leven op durven zitten en de douche zou ik nog niet gebruiken om een hond te wassen, de ruimte die een 'woonkamer' moest vormen was misschien 0,5x1,5 en de slaapkamer/keuken was ongeveer 2x2. Verder hadden ze (zoals ieder Cubaans huis van de regering krijgt) 1 elektrisch kookplaatje en een koelkastje. Het was, ondanks dat ik in de steden waar we al geweest waren (en waar we op de een of andere manier steeds in gebieden kwamen waar verder geen toerist te bekennen was) al veel armoede had gezien, toch best schokkend om te zien hoe arm deze mensen waren. Ik begreep ook meteen waarom ze zo enthousiast waren over het feestje want ondanks dat we maar ongeveer $20CUC betaalden hadden ze waarschijnlijk meer en beter voedsel dan ze normaal zelf konden betalen. Het eten werd door zowel één van de Canadezen als de Cubanen gemaakt en was heerlijk, helemaal als je bedenkt met welke minimale mogelijkheden ze het gemaakt hebben. De avond was erg apart en vooral ook erg gezellig! Toen er tegen het eind van de avond ineens dames binnen kwamen die op andere manieren geld aan toeristen wilden verdienen vonden Michiel en ik het de hoogste tijd om te gaan en fietste 'papi' ons terug naar onze casa. Het was een mooie, vreemde maar vooral leuke Cubaanse ervaring!

Tot zover deel 1! Mocht je het helemaal uitgelezen hebben dan kun je nu dus even bijkomen totdat ik deel 2 over een paar dagen zal posten... Ik ga me klaar maken om richting Nieuw-Zeeland te vertrekken! Ik weet dat een aantal van jullie hier al geweest zijn dus mocht je nog tips of adviezen hebben; laat het maar weten in de comments, via e-mail of hoe dan ook ;) Alvast bedankt!